Die Mensch-Maschine

Geschreven op zaterdag 7 oktober 2017 in de categorie transhuman

man-machine

Technologie is het onderwerp van heel veel van onze angstdromen. Van 'robots stelen onze jobs' over de angst voor een alleswetende artificiële intelligentie en zijn Singularity, tot de nachtmerrie van de rise of the machines in Terminator of The Matrix.

Ik meen dat die tegenstelling mens versus technologie een foute manier is om naar technologie te kijken.

Voor mij is technologie als werktuig een uitbreiding van onze menselijkheid; meer zelfs, we zijn slechts mens in ons gebruik van technologie.

Maar laten we eerst die 'technologie' goed definiëren.

Het woord technologie wordt momenteel te vaak gereduceerd tot welke (elektronische) toestellen in onze nabije toekomst liggen. Technologie is artificiële intelligentie, zelfrijdende auto's, CRISPR, virtual reality... We vergeten te snel die tools en werktuigen die al in ons leven geïntegreerd zijn en die we niet meer als 'technologie' percipiëren. Waarom beschouwen we de elektrische auto's van Tesla als deel van de 'tech' industrie, terwijl de benzine-auto's van Volkswagen en Toyota als 'oude' industrie worden bekeken? Waarom noemen we de dingen die software nog net niet kan 'artificiële intelligentie' en noemen we de dingen die het wel al kan (zoals boekhoudsoftware, ERP, CRM) gewoon software? Vanaf wanneer is het overslagpunt van technologie naar een tool? Is een stoel ooit ook als 'technologie' bestempeld?

Je zou kunnen argumenteren dat we elke tool die nog niet zo goed werkt 'technologie' noemen...

Voor mij is technologie elk werktuig dat de mens gebruikt om zijn capaciteiten uit te breiden en te verlengen.

Onze eerste grote technologische doorbraak was het gebruik van taal. Taal is een tool om uit onze lichamelijke beperking te treden. Vòòr taal waren we als mens in verschillende richtingen ééndimensionaal. We waren op onszelf aangewezen; taal liet ons toe te communiceren met andere mensen, daardoor samen te werken en onze eenzame condition humaine te overstijgen. Taal liet ons ook toe om uit het heden te ontsnappen en het moment in de tijd te overstijgen door kennis uit het verleden te bewaren, over te dragen op anderen en in de toekomst te projecteren.

Ook met die eerste technologie gebeurde wat met elke technologie gebeurt: eerst maakt de mens de technologie, maar daarna verandert de technologie de mens. Het gebruik van taal veranderde onze maatschappij en gewoontes; maar taal verandert ook onze hersenen. De taal die je gebruikt beïnvloedt de manier waarop je denkt. (Zie ook Snow Crashthe Sumerian language as the firmware programming language for the brainstem, which is supposedly functioning as the BIOS for the human brain.) Als mens leven we in symbiose met onze technologie - we gebruiken ze, maar ze beïnvloedt ons ook. Voorbeelden genoeg hiervan in de geschiedenis; kijk naar alles wat tijdens de industriële revolutie gebeurde en ons als mensheid veranderde. Technologie, met al zijn voor- en nadelen, brengt ons per saldo altijd naar het volgende niveau van ons menszijn. (Zie Our World In Data.)

Taal als technologie is net dát wat ons mens maakte - ons gebruik van technologie is hoe we ons menszijn uitdrukken en wat ons onderscheidt van niet-mensen. Zonder taal, en bij uitbreiding zonder al onze technologie, zouden we niet meer zijn dan dieren.

Zo moeten we m.i. naar alle technologie kijken. Niet als een dichotomie tussen mens en machine, als een gevecht tussen de 'natuurlijke' mens en zijn werktuigen die onvermijdelijk tot een confrontatie leidt. Onze machines zijn een onlosmakelijk deel van onze mensheid; zonder technologie zijn we geen mens.

versus

terminator

Technologie is niet extern aan ons, we moeten dit internaliseren.

Uiteraard zitten we op dit moment op een kantelpunt. Technologie tot nu toe was bijna per definitie fysiek geëxternaliseerd - een hamer is het natuurlijke verlengstuk van onze hand, maar staat los van die hand. Technologie staat op het punt niet alleen filosofisch maar ook letterlijk ons lichaam binnen te dringen.

Zolang we echter technologie als in tegenstelling tot menselijkheid blijven zien, zal dit een self-fulfilling prophecy worden. We moeten beseffen dat we ons als mens uitdrukken door technologie (in welke vorm ook), en dat die technologie ons in zijn gebruik ook verandert. Verandering is altijd moeilijk... maar tot nu toe heeft ons dit iedere keer naar een volgend niveau gebracht; iets anders maar per saldo toch wel iets beters.

Ik zie technologie niet als een aparte entiteit die ons (onze jobs, onze controle, ons leven) bedreigt, maar als een extentie van onze menselijke capaciteiten (zie: Transhumanisme). De kostprijs van dat volgende niveau is verandering.

tags:  , , , ,