Ik volg nu al vier weken gefascineerd de BBC documentaire The Virtual Revolution. Dr. Aleks Krotoski (@aleksk op Twitter) onderzoekt hoe het web 20 jaar na zijn geboorte geëvolueerd is, en welke impact het heeft op ons dagelijkse leven.

Het is uiteraard een documentaire in BBC-stijl: grondig, doordacht, diepgaand, en tegelijkertijd briljant in beeld gebracht en entertainend.

Maar het is veel meer.

Van bij het ontstaan was de documentaire al anders. De inhoud is ontstaan in samenwerking met het publiek; de voorafgaande discussies zijn gebruikt als input voor de verschillende afleveringen.

Na elke aflevering gaat het debat verder op de website; er staan allerlei interactieve applicaties klaar om uit te proberen. Niet alleen dat: de afzonderlijke stukken video, grafiek, muziek en interviews worden vrijelijk ter beschikking gesteld, zodat iedereen kan remixen en zijn eigen documentaire maken.

Tijdens elke uitzending zie je dat de presentatrice/filmmaakster op Twitter ook de interactie opzoekt en duiding en verdieping geeft.En toen tijdens de eerste aflevering op Twitter twijfel en discussie was over de gebruikte hashtag (Wat zijn hashtags?) sprongen de auteurs mee in die discussie. De tweede uitzending werd dan ook prompt aangepast om in het begin de afgesproken correcte hashtag (#bbcrevolution) op het scherm te tonen.

De BBC is hier m.i. op het spoor van hoe televisie in de toekomst moet zijn.

Hoe luid we het ook roepen, content is al lang niet meer king. In deze tijd van content marketing en pro-ams (Wat is een pro-am?), is content eigenlijk een commodity geworden. Er zal altijd iemand zijn die met meer passie, met meer expertise, met meer tijd, en goedkoper content kan produceren. (Kijk bijvoorbeeld eens naar Born of Hope, een door fans gemaakte Lord of the Rings film. De trailer vind je hier, de volledige film staat ook op YouTube.)

(Betekent dit dat je maar zo snel mogelijk zo veel mogelijk zo goedkope mogelijk content moet produceren, ongeacht de kwaliteit? Dat kan een pad zijn, maar is m.i. niet het goede. Integendeel, om in de massa van inhoud er uit te springen en aandacht te krijgen, moet je de kwaliteit nog een paar graadjes hoger brengen.)

Content, een televisieprogramma, is niet meer voldoende; en is ook niet waar het verschil gemaakt wordt. De focus verschuift naar de conversatie - de content is enkel een 'excuus', een trigger om met een publiek te converseren.

Voor deze televisie heb je dus de combinatie van drie dingen nodig: content (een goed programma), publiek, en conversatie (tussen makers en publiek + tussen publiek onderling; voor, tijdens en na de uitzending).

De Vlaamse televisiezenders van vandaag hebben dat publiek. En da's volop de kaart die ze spelen: een 'familie', een 'groep van meerwaardezoekers'. Ze profileren zich als een community, als de filter ("Wij kiezen welke programma's ons publiek zal willen zien"). De Vlaamse zenders produceren vaak zelf niet de content, vanuit de veronderstelling dat het hebben van een publiek voldoende is. Maar naarmate dat publiek opgroeit, zal enkel filter spelen niet voldoende zijn - niet alleen worden mensen slimmer in het zelf opzetten van filters via technologie, op het internet duiken massaal nieuwe soorten filters op (zoals Alex het met een voorbeeld verwoordde: 'blogs worden de nieuwe platenlabels').Dit is een enorm gevaar voor de Vlaamse televisiezenders. Ze produceren zelf niet de content; en hun rol als gatekeeper (degene die het kanaal of de filter beheerst, degene die het publiek heeft) zal langzaam uitgespeeld raken.Maar tegelijk ligt hier een enorme kans (Luisteren jullie, vrt, vmma?). Door het feit dat zij nu al die toegang tot het publiek hebben, hebben de zenders de mogelijkheid om die conversatie als eerste in gang te zetten en te beheersen.

Want content alleen, zoals ik hierboven argumenteerde, zal niet voldoende zijn. De programmamakers leveren goed werk - maar zullen daarin bedreigd worden. Ze zullen op snelheid, inhoud en diepte gepakt worden door de pro-ams; tegelijkertijd zal het publiek eisen dat ze betrokken worden in het creatieproces (zie ook: de essentie van het nieuwe web is creatie).

Tegelijkertijd ligt hier een enorme kans (Luister je, Woestijnvis? Kanakna?). Nu moeten de programmamakers passeren langs de gatekeepers van de zenders om hun publiek te bereiken. Maar het internet creëert de mogelijkheid (voor bedrijven, politici, celebs) om rechtstreeks een band en communicatiekanaal te bouwen met het publiek. Eigenlijk hebben programmamakers die mediakanalen niet meer nodig (maar ze beseffen het nog niet). De voorwaarde is dan wel dat ze niet alleen met kwaliteitscontent bezig zijn (wat ze nu zeer goed doen), maar ook beginnen focussen op de conversatie met hun publiek.

Dit is niet enkel een opportuniteit. Het zal een verplichting worden.

Want enkel bezig zijn met kwaliteitsprogramma's maken zal niet voldoende zijn. Niet alleen zullen er pro-ams opduiken die het sneller, beter en goedkoper zullen doen; daar bovenop zal het publiek eisen dat ze betrokken worden bij het creatieproces - zo niet zullen ze de contentproductie afdoen als 'Boring!'. (En dan komen de productiehuizen m.i. in dezelfde situatie terecht als de kranten vandaag: met een businessmodel dat niet houdbaar is op een veranderde markt, en een aanbod dat niet meer aansluit bij de noden van het publiek).

Heel veel uitdagingen en mogelijkheden volgens mij; met plaats voor nieuwe spelers en nieuwe symbioses. En uiteraard zal een degelijke kennis en toepassing van technologie een belangrijke rol spelen in de exploitatie van deze nieuwe drie-eenheid content-publiek-conversatie (zie bijvoorbeeld mijn experiment met TvTweets).

Ook hier neemt de BBC het voortouw. De journalisten daar worden gevraagd om actief met sociale media om te gaan:

BBC news journalists have been told to use social media as a primary source of information by Peter Horrocks, the new director of BBC Global News who took over last week. He said it was important for editorial staff to make better use of social media and become more collaborative in producing stories.

Dat zegt me dat ze het begrepen hebben.

Ter afsluiting terug naar The Virtual Revolution. Dit is een kortfilm door iemand uit het publiek samengesteld werd, enkel met ter beschikking gesteld materiaal van de bestaande documentaire:

tags:  visie, mening, televisie, vrt, kanakna, bbcrevolution, vmma, woestijnvis, bbc